EnglishTrong bối cảnh công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI) và Deepfake phát triển mạnh mẽ, Bộ Công an Việt Nam đã cảnh báo tình trạng tội phạm mạng triệt để lợi dụng các công nghệ mô phỏng khuôn mặt người để thực hiện hành vi lừa đảo chiếm đoạt tài sản với thủ đoạn ngày càng tinh vi, quy mô lớn và mang tính xuyên quốc gia.
1. Tội phạm mạng gia tăng với thủ đoạn tinh vi
Theo Thượng tướng Phạm Thế Tùng, Thứ trưởng Bộ Công an, lừa đảo trực tuyến đang có xu hướng tăng nhanh và diễn biến phức tạp. Các đối tượng phạm tội không chỉ hoạt động riêng lẻ mà còn móc nối, học hỏi từ các tổ chức tội phạm quốc tế, hình thành các “tập đoàn lừa đảo” chuyên nghiệp.
Chúng lợi dụng mạng xã hội, ứng dụng OTT, dịch vụ Internet xuyên biên giới, cùng công nghệ AI và Deepfake để tiếp cận người dân, giả mạo hình ảnh, giọng nói, thậm chí khuôn mặt người thân, cán bộ cơ quan nhà nước, từ đó chiếm đoạt tài sản.
Ngoài ra, tội phạm còn sử dụng các phương tiện thanh toán điện tử, ví điện tử, tiền mã hóa nhằm che giấu dòng tiền phạm tội, gây khó khăn cho công tác điều tra.
2. Quy mô thiệt hại đáng báo động
-
Tại Việt Nam, năm 2024, Bộ Công an ghi nhận hơn 6.000 vụ lừa đảo trực tuyến, gây thiệt hại khoảng 12.000 tỷ đồng.
-
Trên thế giới, theo báo cáo của FBI (Mỹ), giai đoạn 2020–2024, có hơn 4,2 triệu đơn khiếu nại, tổng thiệt hại 50,5 tỷ USD.
-
Tại Trung Quốc, cơ quan chức năng đã phát hiện gần 2 triệu vụ lừa đảo viễn thông và ngăn chặn hơn 151 tỷ USD liên quan đến hoạt động tội phạm mạng.
Những con số trên cho thấy không gian mạng đang trở thành “mảnh đất màu mỡ” của tội phạm công nghệ cao, đặc biệt là tại các quốc gia có lượng người dùng Internet lớn như Việt Nam.
3. Bốn thủ đoạn phổ biến của tội phạm mạng
-
Mạo danh cơ quan nhà nước hoặc doanh nghiệp: Giả danh công an, viện kiểm sát, nhân viên điện lực, thuế, ngân hàng… để yêu cầu cung cấp thông tin cá nhân, hoặc hướng dẫn cài ứng dụng chứa mã độc.
-
Lừa đảo tình cảm: Dựng nhân vật ảo, tạo lòng tin qua mạng xã hội, sau đó dụ dỗ nạn nhân chuyển tiền hoặc quay video, chụp ảnh nhạy cảm nhằm tống tiền.
-
Đầu tư tài chính ảo: Lập sàn giao dịch tiền ảo, chứng khoán, thương mại điện tử giả mạo, kêu gọi đầu tư – sau đó chiếm đoạt toàn bộ số tiền nạp vào.
-
Phát tán mã độc, chiếm quyền truy cập: Gửi đường link khuyến mãi, file giả mạo hợp đồng… nhằm cài mã độc, chiếm đoạt tài khoản ngân hàng hoặc dữ liệu cá nhân.
4. Giải pháp và khuyến nghị từ cơ quan chức năng
Bộ Công an đã tham mưu hoàn thiện các quy định pháp luật về an ninh mạng, viễn thông và tài chính số, đồng thời phối hợp với các nền tảng lớn như Google, TikTok để tuyên truyền phòng chống lừa đảo. Bên cạnh đó, Việt Nam cũng tăng cường hợp tác quốc tế với Trung Quốc, Thái Lan, Lào, Campuchia, Philippines… nhằm xử lý tội phạm xuyên biên giới.
5. Khuyến nghị pháp lý dành cho người dân và doanh nghiệp
Các tổ chức, cá nhân cần chủ động:
-
Xác minh thông tin khi nhận được cuộc gọi, tin nhắn hoặc video nghi vấn, đặc biệt là yêu cầu cung cấp thông tin cá nhân hoặc chuyển tiền.
-
Không truy cập đường link lạ, không cài đặt ứng dụng không rõ nguồn gốc.
-
Doanh nghiệp nên thường xuyên đào tạo nhân viên về nhận diện lừa đảo mạng và thiết lập hệ thống bảo mật dữ liệu chặt chẽ.
-
Khi có dấu hiệu bị lừa đảo, liên hệ ngay cơ quan công an gần nhất hoặc báo cáo qua Cục An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (A05 – Bộ Công an) để được hỗ trợ kịp thời.
********
Công Ty Luật TNHH Tư Minh
Trụ sở chính: Số 16 Đường D21 P. Phước Long, TP Hồ Chí Minh; Văn phòng giao dịch: Số 80 đường Song Hành, KDT Lakeview City, phường An Phú (cũ), TP Hồ Chí Minh.
Hotline: 1900 299 208Website: www.luattuminh.vn*****************************LUẬT TƯ MINH – TÂM SÁNG TRÍ MINH
