Tiêu chí phân biệt công chứng và chứng thực

Công chứng – chứng thực là hai hoạt động hoàn toàn khác nhau, tuy nhiên nhiều người vẫn nhầm lần hau khái niệm này là một. Dưới đây là những tiêu chí cơ bản giúp mọi người phân biệt hai khái niệm trên:

1. Công chứng là gì?

Công chứng là việc công chứng viên của một tổ chức hành nghề công chứng chứng nhận tính xác thực, hợp pháp của hợp đồng, giao dịch dân sự khác bằng văn bản (sau đây gọi là hợp đồng, giao dịch), tính chính xác, hợp pháp, không trái đạo đức xã hội của bản dịch giấy tờ, văn bản từ tiếng Việt sang tiếng nước ngoài hoặc từ tiếng nước ngoài sang tiếng Việt (sau đây gọi là bản dịch) mà theo quy định của pháp luật phải công chứng hoặc cá nhân, tổ chức tự nguyện yêu cầu công chứng. (căn cứ khoản 1 Điều 2 Luật Công chứng năm 2014).

Tuy nhiên, đây lại không phải là thủ tục bắt buộc phải áp dụng với mọi hợp đồng, giao dịch mà chỉ có những giao dịch liên quan đến bất động sản (nhà, đất…) mà luật quy định bắt buộc phải công chứng thì các bên mới cần thực hiện thủ tục này.

Ngoài ra, trong một số trường hợp không bắt buộc nhưng các bên có quyền thực hiện thủ tục này bởi văn bản công chứng có giá trị chứng cứ, các tình tiết, sự kiện trong đó không cần chứng minh trừ trường hợp bị Toà án tuyên vô hiệu. Do đó, công chứng sẽ tránh rủi ro cho các bên khi thực hiện hợp đồng, giao dịch.

2. Chứng thực là gì?

Chứng thực là việc cơ quan có thẩm quyền thực hiện việc xác nhận, chứng nhận một sự việc, giấy tờ, văn bản, chữ ký cá nhân, thông tin cá nhân,..

Hoạt động chứng thực không đề cập đến nội dung, chủ yếu chú trọng về mặt hình thức có thật.

3. Tiêu chí phân biệt công chứng, chứng thực

Tiêu chí	Công chứng	Chứng thực
Hình thức	– Chứng nhận tính xác thực, hợp pháp của hợp đồng, giao dịch dân sự khác bằng văn bản; – Chứng nhận tính chính xác, hợp pháp, không trái đạo đức xã hội của bản dịch giấy tờ, văn bản từ tiếng Việt sang tiếng nước ngoài hoặc từ tiếng nước ngoài sang tiếng Việt.	– Cấp bản sao từ sổ gốc: là việc cơ quan, tổ chức đang quản lý sổ gốc, căn cứ vào sổ gốc để cấp bản sao. Bản sao từ sổ gốc có nội dung đầy đủ, chính xác như nội dung ghi trong sổ gốc. – Chứng thực bản sao từ bản chính: là việc cơ quan, tổ chức có thẩm quyền căn cứ vào bản chính để chứng thực bản sao là đúng với bản chính. – Chứng thực chữ ký là việc cơ quan, tổ chức có thẩm quyền chứng thực chữ ký trong giấy tờ, văn bản là chữ ký của người yêu cầu chứng thực .- Chứng thực hợp đồng, giao dịch là việc cơ quan có thẩm quyền chứng thực về thời gian, địa điểm giao kết hợp đồng, giao dịch; năng lực hành vi dân sự, ý chí tự nguyện, chữ ký hoặc dấu điểm chỉ của các bên tham gia hợp đồng, giao dịch.
Bản chất	Bảo đảm nội dung của một hợp đồng, một giao dịch. Chú trọng về cả mặt hình thức và nội dung.	Chứng nhận sự việc, không đề cập đến nội dung, chủ yếu chú trọng về mặt hình thức.
Đặc điểm	– Công chứng là hành vi của Công chứng viên; – Là việc chứng nhận các hợp đồng, lập hợp đồng giao dịch; – Có giá trị chứng cứ, giá trị thực hiện; – Được nhà nước thực hiện quản lý; – Phạm vi công chứng là những giao dịch, những hợp đồng bắt buộc phải công chứng theo quy định của pháp luật cũng như các giao dịch khác theo yêu cầu của cá nhân, tổ chức mà không trái với quy định của pháp luật; – Đảm bảo tính hợp pháp của nội dung hợp đồng, giao dịch.	– Chứng thực là hành vi của Công chứng viên hoặc Cơ quan nhà nước có thẩm quyền; – Là hoạt động thường xuyên gắn liền với đời sống của con người; .- Chứng thực, xác nhận giấy tờ, sự việc là có thật, đúng với thực tế; – Xác thực tính chính xác, tính có thật của tất cả các văn bản, sự kiện pháp lý; – Người thực hiện chứng thực không chịu trách nhiệm về nội dung.
Giá trị pháp lý	– Văn bản công chứng có hiệu lực kể từ ngày được công chứng viên ký và đóng dấu của tổ chức hành nghề công chứng. – Hợp đồng, giao dịch được công chứng có hiệu lực thi hành đối với các bên liên quan; trong trường hợp bên có nghĩa vụ không thực hiện nghĩa vụ của mình thì bên kia có quyền yêu cầu Tòa án giải quyết theo quy định của pháp luật, trừ trường hợp các bên tham gia hợp đồng, giao dịch có thỏa thuận khác. – Hợp đồng, giao dịch được công chứng có giá trị chứng cứ; những tình tiết, sự kiện trong hợp đồng, giao dịch được công chứng không phải chứng minh, trừ trường hợp bị Tòa án tuyên bố là vô hiệu. – Bản dịch được công chứng có giá trị sử dụng như giấy tờ, văn bản được dịch.	– Bản sao được cấp từ sổ gốc có giá trị sử dụng thay cho bản chính trong các giao dịch, trừ trường hợp pháp luật có quy định khác. – Bản sao được chứng thực từ bản chính có giá trị sử dụng thay cho bản chính đã dùng để đối chiếu chứng thực trong các giao dịch, trừ trường hợp pháp luật có quy định khác. – Chữ ký được chứng thực có giá trị chứng minh người yêu cầu chứng thực đã ký chữ ký đó, là căn cứ để xác định trách nhiệm của người ký về nội dung của giấy tờ, văn bản. – Hợp đồng, giao dịch được chứng thực có giá trị chứng cứ chứng minh về thời gian, địa điểm các bên đã ký kết hợp đồng, giao dịch; năng lực hành vi dân sự, ý chí tự nguyện, chữ ký hoặc dấu điểm chỉ của các bên tham gia hợp đồng, giao dịch.
Thẩm quyền	– Phòng công chứng – Văn phòng công chứng.	– Phòng Tư pháp. – Ủy ban nhân dân cấp xã .- Cơ quan đại diện ngoại giao, Cơ quan đại diện lãnh sự và Cơ quan khác được ủy quyền thực hiện chức năng lãnh sự của Việt Nam ở nước ngoài. – Phòng công chứng. – Văn phòng công chứng.
Cơ sở pháp lý	Luật Công chứng	Luật Công chứng